نوار عصب و عضله چیست؟
نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی، نوعی تست تشخیصی تخصصی است که به سنجش سلامت و عملکرد عصبهای محیطی بدن مانند دست و پا، می پردازد. عصبهای بدن مانند سیمهای نازک عبور دهنده جریان برق هستند که از مغز و نخاع منشا می گیرند و به سایر نقاط بدن می روند. نوار عصب و عضله فعالیت این رشته ها را بررسی می کند. و از نتایج ان برای ارزیابی بیمار استفاده میشود.
تست نوار عصب و عضله یا الکترومایوگرافی (EMG)، یک تست تشخیصی است که وضعیت سلامت عضلات و سلول های عصبی که آن ها را کنترل می کند، را ارزیابی می کند. این سلول های عصبی، نورون های حرکتی نامیده می شوند. آن ها سیگنال های الکتریکی را که باعث انقباض و شل شدگی عضلات می شود، منتقل می کنند. نوار عصب و عضله ، این سیگنال ها را به نمودار یا اعداد، ترجمه می کنند و به پزشکان در تشخیص کمک می کند.
هدف از انجام تست نوار عصب و عضله
یکی از تستهای بسیار کمک کننده در صدمات ناشی از فشار دیسک بین مهره ای، نوار عصب می باشد. بیمارانی که از درد شدید پاها و یا بی حسی و خواب رفتگی دست و پا رنج می برند. تست های انجام شده از جمله ام آر آی و سونوگرافی نرمال بوده است اما تست نوار عصب و عضله، درگیری دیسک یا آرتروز و فشار ثانویه آن روی عصب را نشان داده است. از مزیت های نوار عصب و عضله این است که شدت صدمه عصب و همچنین قدیمی و یا مزمن بودن آن را نشان می دهد. یکی دیگر از کاربردهای تست نوار عصب و عضله، شناسایی فشارِ حادِ دیسک بر روی عصب می باشد و پزشک حاذق در این زمینه می تواند به کمک آن در تعیین درمان جراحی یا فیزیوتراپی کمک کند.
نوار عصب گردن چیست
در بیمارانی که دچار دیسک یا آرتروز گردن هستند، از روش تشخیص نوار عصب و عضله گردن استفاده میکنند.
نوار عصب کمر
در صورتی که در کمر یا لگن شما، عصبی درگیر آرتروز یا آسیب باشد، مثلا در اثر دیسک کمر، به عصب شما فشار آمده باشد، تشخیص دلیل بی حسی یا گزگز کردن پای شما، با نوار عصب و عضله انجام میشود.
نوار عصب و عضله دست
بررسی عملکرد عضلات و عصب های موجود در اندام فوقانی با استفاده از نوار عصبی عضلانی دست انجام می شود. هدف از این کار، پیدا کردن منشا گزگز کردن، بی حسی، درد و کاهش توان دست ها است. همچنین می توان منشا درد گردن و تاثیر دیسک آن را بر روی عصب های مجاور تعیین کرد.
البته برخی اختلالات تنها با کمک نوار عصبی عضلانی دست تشخیص داده می شوند؛ به عنوان مثال می توان به سندروم تونل کارپ (CTS) اشاره کرد.
نوار عصب و عضله پا
اختلالات شکل گرفته در عضلات و اعصاب اندام های تحتانی با گرفتن نوار عصبی عضلانی از پا تعیین می شود. نوار عصبی دست و پا کاملاً بی ضرر و استفاده از آن برای زنان باردار یا کودکان بلامانع است. مشکلات ناحیه کمر و پا را می توان با این آزمایش تشخیص داد.
علت داغی یا سردی کف پا، درد کف، مچ پا، زانو، کمر، تاثیر دیسک کمر روی عصب های مجاور به سادگی با نوار عصبی عضلانی پا تعیین می شود. همچنین با این روش می توان دلیل ضعف عضلات (میوپاتی) در بخش های تحتانی بدن را مشخص کرد. همچنین نوار عصبی عضلانی اندام های تحتانی می تواند روی کمر نیز اجرا شود.
نوار عصب و عضله چگونه انجام می‌گیرد؟
در هنگام انجام نوار عصب و عضله، یک نیدل کوچک، به نام الکترود به طور مستقیم به عضله‌ها وارد مى شود و فعالیت الکتریکى در آن عضله را بررسی میکند. بخش دیگر تست، توسط الکترودهای سطحی، سرعت هدایت امواج الکتریکى در داخل عصب بین دو نقطه و یا بیشتر، مورد بررسی قرار می‌گیرد. از این تست برای پیدا کردن مشکلات عصبی و عضلانی استفاده میشود.
نوار عصب و عضله را چه کسی انجام میدهد؟
انجام الکترومیوگرافی توسط پزشکان متخصص مغز و اعصاب و متخصصان طب فیزیکی و توان بخشی انجام میشود. پزشک انجام دهنده نوار باید علاوه بر داشتن دانش و مهارت کافی، آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده باشد و شناخت کامل بر آناتومی و محل عصبهای محیطی بدن داشته باشد.
دلیل استفاده از نوار عصب و عضله
در بیماریهایی مثل دیابت التهاب عصبی به وجود می اید که علائم شبیه به دیسک ایجاد می کند. جراحی دیسک در این حالت نه تنها اثر ندارد بلکه بیماری را بدتر میکند. بررسی نوار عصب و عضله به افتراق این حالات کمک میکند.
تست نوار عصب و عضله علاوه بر محل درگیری عصب ،شدت آسیب را نشان میدهد و در تصمیم گیری پزشک در اینکه بیمار را جراحی کند یا میتواند با درمانهای غیرجراحی به درمان ادامه دهد کمک میکند.
یکی از علل شایع مراجعه بیماران به کلینیک تست نوار عصب و عضله ابتلا به ضایعات مربوط به دیسک گردن و کمر است. بدون شک نوار عصب و عضله در تشخیص و درمان مشکلات دیسک گردن و کمر کمک میکنند.
در اکثر موارد تست نوار عصب و عضله (EMG,NCV) باید با هم انجام شوند. بطور استثنائی مثلا اگر پزشک تنها بخواهد وجود یا عدم وجود سندرم تونل کارپ را بداند و در سایر بیماریها مثل درگیری ریشه گردنی را در نظر نگیرد و یا ممنوعیتی برای استفاده از سوزن وجود داشته باشد یا با درخواست پزشک معالج این کار انجام می شود.
در تست نوار عصب و عضله برای گرفتن موج حسی ،عصب را در یک محل تحریک کرده و پاسخ را از روی پوست ثبت می کنیم. برای گرفتن موج حرکتی، عصب حرکتی را در یک نقطه تحریک می کنیم و پاسخ از روی عضله ثبت می گردد.